Teoloogiatudengite meditsiiniteemalised oratsioonid Tartu Academia Gustaviana’s

Authors

  • Kaarina Rein

Abstract

Medical Orations by Students of Theology at Academia Gustaviana Dorpatensis
In the seventeenth century medical education at the University of Tartu was insufficient as compared to theology, law or rhetoric. There were also very few students studying in the Faculty of Medicine at Academia Gustaviana Dorpatensis. The main reason for the lack of interest was related to the problems of finding a job as a physician. Medical works written in Tartu between 1630 and 1656 originated mainly from the students of theology and future clergymen.
The first Professor ofMedicine at Academia Gustaviana wasjohann Below (1601-68), who held that post from 1632 to 1642. He was born in Rostock. In 1628 he was awarded the degree of Doctor ofMedicine at the University of Rostock. It has been presumed that Johann Below was interested in Paracelsus’ doctrine.
As there were almost no students of medicine in Tartu during his professorship, Johann Below delivered lectures on anatomy and botany for students from other faculties. No medical disputations were written nor defended in Tartu during Below’s professorship, but there are two orations from that period dealing with medical themes - „Oratio de medicina” by Friedrich Hein from 1637 and Sequardus Wallander’s „Oratio de homine" from 1640. Both students were in fact studying theology at the University of Tartu and their orations could probably be considered as a symbiosis of medical and theological approach to the subject matter, i.e. medicine. There are mainly quotations from the Bible and ancient authors cited in both orations.
It can be said that although delivering orations belonged to the field of the professor of rhetoric at Academia Gustaviana, both „Oratio de medicina" and „Oratio de homine” are also influenced by the activities of the professor of medicine, namelyjohann Below at that time, although in different ways.

Downloads

Download data is not yet available.

References

‘Academia Gustaviana (1632-1656) Ladinakeelse Juhuluule Tekstikorpus. - Korpus Der Akademischen Gelegenheitsdichtung an Der Academia Gustaviana (1632-1656)’. n.d. http://www.ut.ee/klassik/neolatina/.

Arbogensis, Petrus Laurentii, and Petrus Lidenius. 1654. ‘Disputatio Philosophica de Terra’. Dorpat.

Aristoteles. 1989. The Metaphysics. Translated by Hugh Tredennick. Vol. 1–9. Cambridge; Massachusetts; London: Harvard University Press.

Bergius, Olaus Nicolai, and Johannes Erici Stregnensis. 1647. ‘Disputatio Philosophica de Elemento Aeris Specialiter Considerato’. Dorpat.

Boëthius, Bertil, ed. 1922. Svenskt Biografiskt Lexikon. Stockholm: Bonniers.

Comenius, John. 1998. The Labyrinth of the World and the Paradise of the Heart. New York; Mahwah: Paulist Press.

Fabricius, Jacobus, and Johann Below. 1628. De Variolis et Morbillis Theses Inaugurales. Rostochi: Literis Joachimi Pedani, Acad. Typogr.

Hein, Fridericus. 1637. Oratio de Medicina. Dorpat.

In Obitum Ac Abitum Petri Arvidi Guthemii, Westro-Gothi, Ecclesiae Svecanae, Quae Rigae Ad D. Jacobi Colligitur, Pastoris Districus Rigensis Praepositi Nec Non Protosynedrij Dorpatensis Adsessoris Die 21. Decemb. Anno 1644. Rigae Denati; Ibique 29. Die Mensis Ejusdem, Sepulchro, Quod Est in Aede D. Jacobi, Illati; Decantabat Musae Embecciades. 1644. Dorpat.

Jaanson, Ene-Lille. 2000. Tartu Ülikooli Trükikoda 1632-1710: Ajalugu Ja Trükiste Bibliograafia. Druckerei Der Universität Dorpat 1632-1710: Geschichte Und Bibliographie Der Druckschriften. Tartu: Tartu Ülikooli Raamatukogu.

Kaju, Katre. 2009. ‘Laurentius Ludenius (1592–1654), Greifswaldi Ja Tartu Ülikooli Professor’. In Tartu Ülikooli Ajaloo Küsimusi. Vol. 37. Tartu Ülikool.

Kallinen, Maija. 1995. Change and Stability: Natural Philosophy at the Academy of Turku (1640-1713). Studia Historica (Helsinki). Helsinki: Finnish Historical Society.

Kreslinš, Janis. 1992. Dominus Narrabit in Scripturis Populorum: A Study of Early Seventeenth-Century Lutheran Teaching on Preaching and the Lettische Lang-Gewünschte Postill of Georgius Mancelius. Wiesbaden: Harrassowitz.

Langius, Petrus. 1637. Oratio de Aquis. Dorpat.

Lannerus, Jonas, and Heinrich Oldenburg. 1633. ‘Disputatio Physica Anniversaria. De Natura Ignis’. Dorpat.

Lepik, Lea. 2009. ‘Mida Me Teame Rootsi-Aegse Tartu Ülikooli Teadusest Praegu Rohkem Kui 25 Aastat Tagasi?’ In Tartu Ülikooli Ajaloo Küsimusi. Vol. 37. Tartu Ülikool.

Libe, Juhan, August Oinas, Hendrik Sepp, and Juhan Vasar, eds. 1934. Eesti Rahva Ajalugu. Vol. 2. Tartu: Loodus.

Lindroth, Sten. 1976. A History of Uppsala University. Uppsala: Almqvist & Wiksell.

Lindroth, Sten. 1989. Svensk Lärdomshistoria. Stormaktstiden. Stockholm: Typografi Karl Erik Forsberg.

Ludenius, Laurentius, and Johannes Heun. 1625. ‘Disputatio LXXI. De Bono Animi Acquisito; Quod Est in Arte Media’. In Liber de Quatuor Foelicitatis Humanae Gradibus, LXXXIX:809–24. Gryphiswaldii: Albinus.

Luth, Johannes, and Johannes Erici Stregnensis. 1652. ‘Disputationum Physicarum Decima Tertia de Elemento Aeris’. Dorpat.

Masing, Uku. 1993. Vaatlusi Maailmale Teoloogi Seisukohalt: Artiklivalimik. Tartu: Ilmamaa.

Megalinus, Andreas, and Johannes Erici Stregnensis. 1642. ‘Disputatio Physica de Mundo’. Dorpat.

Menius, Friedrich. 1997. Jutustus Tartu Ülikooli Inauguratsioonist, Mis Toimus 15. Oktoobril 1632. Aastal. Tartu: Tartu Ülikooli Kirjastus.

Menius, Friedrich, Bernhardus Below, Christophor Fürecker, Fridericus Hein, Jacob Becker, and Academia Gustaviana, eds. 1633. Magnificis Honoribus Viri Amplissimi, Clarissimi, Consultissimiq[Ue] Dn. Heinrici Hein, J. U. Doctoris, et in Regia Dorpatensi Academia Professoris P. Summique Dicasterii, Quod Ibidem Est, Adsessoris, Cum Ipsi Kalendis Novembris, Totius Amplissimi Academicis Senatus Suffragio, Sceptra Lycei Offerrentur, Phoebus Triumphans Gratulatur. Athenis Livonorum Imprimebat Jacobus Pistorius, Anno M DC XXXIII. Dorpat.

Näripa, Neeme. 2010. ‘Hermes Trismegistos Ja „Corpus Hermeticum“’. Vikerkaar, no. 1–2.

Nicolaus Olai Calmariensis, and Petrus Goetschenius. 1635. ‘Dissertatio Philosophica et Solennis, de Mundo in Genere’. Dorpat.

Oestenius, Olaus, and Sebastian Wirdig. 1651. Disputatio Medica de Dysenteria. Dorpat (Tartu): J. Vogelius.

Piirimäe, Helmut, ed. 1982. Tartu Ülikooli Ajalugu 1632-1982. Vol. 1. Tallinn: Valgus.

Piirimäe, Helmut. 2009. Rootsi Riigimajandus Eesti- Ja Liivimaal XVII Sajandil. Tartu: Eesti Üliõpilaste Seltsi Kirjastus.

Platinus, Haquinus, and Johannes Erici Stregnensis. 1642. ‘Disputatio Physica de Coelo’. Dorpat.

Rahamägi, Bernhard. 1932. ‘Usulisi Jooni Ja Momente Tartu Rootsi Ülikooli Üldises Struktuuris Ja Ilmes’. Usuteadusline Ajakiri, no. lisavihik nr. 3: 10–19.

Raicus, Johannes. 1631. ‘Disputatio Physico-Medica Votiva Εἰς Ἱέρωμα Surgenti Jam Dorpati Novo Collegio Regio („Loodusteaduslik-Meditsiiniline Votiivdisputatsioon Pühenduseks Tartus Juba Kerkivale Uuele Kuninglikule Kolleegiumile”)’. Riga.

Recke, Johann Friedrich von, and Karl Eduard Napiersky. 1831. Allgemeines Schriftsteller- Und Gelehrten-Lexikon Der Provinzen Livland, Esthland Und Kurland. Mitau: J. F. Steffenhagen u. Sohn.

Risingh, Johannes. 1996. Kõne Tartu Linnast. Oratio de Civitate Dorpatensi 1637. Translated by Marju Lepajõe. Tartu: Tartu Ülikooli Kirjastus; Ilmamaa.

Runeby, Nils. 1962. Monarchia Mixta: Maktfördelningsdebatt i Sverige under Den Tidigare Stormaktstiden. Uppsala: Appelbergs Boktryckeri.

Sandblad, Henrik. 1976. Om Dorpats Universitet under Dess Äldsta Skede, 1632-1656. Stockholm: Almqvist & Wicksell.

Savin, Kristina. 2008. ‘Gud i Naturens Laboratorium: Varsel Och Järtecken Hos Urban Hiärne’. In Den Otidsenlige Urban Hiärne: Föredrag Från Det Internationella Hiärne-Symposiet i Saadjärve, 31. Augusti - 4. September 2005, 115–32. Nordistica Tartuensia 17. Tartu: Nordistica Tartuensia.

Sellberg, Erland. 2000. ‘Stiernhielms Världsbild’. In Stiernhielm 400 År: Föredrag Vid Internationellt Symposium i Tartu 1998. Stockholm: Elanders Gotab.

Sild, Olaf. 1932. ‘Tartu Rootsi Ülikooli Korraldus Ja Töö’. Usuteadusline Ajakiri, no. lisavihik nr. 3: 19–37.

Stjernhjelm, Georg. 1924. Filosofiska Fragment. Med Inledning Och Kommentar Av Johan Nordström. Vol. 1. Stockholm: Alb. Bonniers Boktryckeri.

Stregnensis, Andreas Arvidi. 1645. De Lykanthropis Oratio. Dorpat: J. Vogelius.

Stregnensis, Andreas Arvidi. 1647. Martini Lutheri, Theologiae Doctoris et Professoris in Academia Witebergensi Elogia. Dorpat: J. Vogelius.

Stregnensis, Johannes Erici, ed. 1649. Disputatio Physica de Natura Physicae. Dorpati Livonorum: Typ. acad.

Talve, Ilmar. 2004. Eesti Kultuurilugu: Keskaja Algusest Eesti Iseseisvuseni. Tartu: Ilmamaa.

Tering, Arvo. 1984. Album Academicum Der Universität Dorpat (Tartu) 1632-1710. Publicationes Bibliothecae Universitatis Litterarum Tartuensis 5. Tallinn: Valgus.

Udbingius, Andreas, and Johannes Erici Stregnensis. 1645. ‘Disputatio Physica de Natura Elementorum’. Dorpat.

Viiding, Kristi, Marju Lepajõe, and Peeter Järvelaid, eds. 1997. Tartu Akadeemia (Academia Gustaviana) Põhikiri. Constitutiones Academiae Dorpatensis (Academia Gustaviana). Tartu: Tartu Ülikooli Kirjastus.

Võsa, Aira. 2006. Johann Georg Gichtel - Teosoofilise Idee Kandja Varauusaegses Euroopas. Dissertationes Theologiae Universitatis Tartuensis 10. Tartu: Tartu Ülikooli Kirjastus.

Wallander, Sequardus. 1639. Oratio de Felicitate. Dorpat: Lit. Acad.

Wallander, Sequardus. 1640. Oratio de Homine. Dorpat: Lit. Acad.

Wirdig, Sebastian, and Andreas Arvidi Stregnensis. 1648. ‘De Natura et Constitutione Medicinae’. Dorpat.

Кенкмаа, Рудольф, and Линда Эрингсон. 1957. ‘Из Истории Аcademia Gustaviana в Тарту (1632–1656)’. In Скандинавский Сборник.

Downloads

Published

2010-06-01

How to Cite

Rein, Kaarina. 2010. “Teoloogiatudengite Meditsiiniteemalised Oratsioonid Tartu Academia Gustaviana’s”. Usuteaduslik Ajakiri 61 (2):53-76. https://ojs.utlib.ee/index.php/UA/article/view/23238.

Issue

Section

Artiklid / Articles